نقش خانواده در شکل گیری شیوه های فرزند پروری:
اگر به تأثیر خانواده در شکل گیری شیوه های فرزند پروری در اسلام نظری بیندازیم، در می یابیم که بچه ها از طریق روابط تأثیر گذاری و تأثیر پذیری می‌شوند. در واقع این کانون گرم خانواده است که انسان‌ها و افراد را می‌سازد و این ساختن ها در کودکی بیشتر است. کودک در دوران حساس زندگی خود، زیر سلطۀ پدر و مادر قرار دارد.
سبک های فرزند پروری ، ترکیبی از رفتارهای پدر و مادر است که در موقعیت‌های گسترده ای روی می دهند و فرزند پروری بادوامی را پدید می آورند. هر خانواده ای با توجه به ویژگی های پدر و مادر و تقاضاهای آنها و پاسخ دهی فرزندان، انواع متفاوتی از شیوه های تربیتی و فرزند پروری در اسلام را انتخاب می‌کند.که با بروز ونگهداری رفتارها و ویژگی های خاص در فرزندان، رابطه نشان داد .
در متون اسلامی نیز فرزند پروری فعالیتی پیچیده شامل رفتارها، زمینه سازی ها، آموزشها، تعاملها و روشهایی است که به طور مجزا و در تعامل با یکدیگر بر رشد شناختی، معنوی، عاطفی و رفتاری فرزند در ابعاد فردی و اجتماعی تأثیر میگذارند. از دیدگاه اسلامی مسئولیت فرزند پروری در اصل به عهدۀ پدر و مادر است تا آنجا که یکی از حقوق فرزندان به شمار آمده است. امام سجاد (ع) در این زمینه می‌فرمایند:
حق فرزند تو این است در سرپرستی وی مسئولیت داری که ادب او را، نیکو کرده به سوی پروردگارش رهنمون سازی و در فرمانبرداری از او، نسبت به وظایف تو و خودش یاری اش دهی.
همچنین رسول اکرم (ص) چهرۀ دیگر این مسئولیت پذیری .از ناحیۀ پدر و مادر را، حق فرزند بر پدر و مادر دانسته بر لزوم پذیرش مسئولیت آموزش و پرورش فرزند تاکید فرمودند.
تنها مکتبی که از حین تولد انسان (بلکه قبل از تولد) تا زمان وفات او برنامۀ زندگی ارائه کرده، اسلام است. هیچ مکتبی در دنیا غیر از مکتب اسلام، چنین خاصیتی ندارد. تربیت در اسلام تنها انجام مناسک دینی نیست؛ بلکه پروراندن هر صفت و کمالی است که انسان به عنوان جانشین خدا بر زمین و انسان به عنوان انسان باید دارا باشد. برنام ه ها و دستورهای تربیتی مکتب انسان ساز اسلام توسط قرآن مجید در اختیار ما گذاشته شده که متعلق به همۀ انسا نها و در همۀ زما نها و مکانها می‌باشد، از هر نقص و ایرادی عاری است.
در اسلام تربیت فرزند از مهمترین وظایفی است که در درجۀ اول به عهدۀ پدر و مادر و سپس به عهدۀ معلمان و مربیان نهاده شده است؛ چراکه تربیت اولاد رابطۀ مستقیم با صلاح و فساد جامعه دارد. اگر فرزندان بر عکس محیط خانواد ه ها درست تربیت شوند، از این ناحیه مشکلی برای جامعه پیش نمی آید. اگر فرزندانی با تربیت نادرست پا به عرصۀاجتماع بگذارند، رفتار سوء آنان خواه ناخواه به جامعه سرایت کرده، تأثیر منفی بر آن میگذارد.چنان که بسیاری از نابه سامانی های اخلاقی ورفتاری موجود در جوامع کنونی، ناشی از انحرافات اخلاقی نسل جوان است که بخش عمدۀ آن ریشه در تربیت خانوادگی آنان دارد. از این رو، پدر و مادر در تربیت فرزند وظیفه ای بس مهم بر عهده دارند که باید به آن توجه کنند. امام سجاد (ع) در تربیت فرزند در دعای صحیفۀ سجادیه از خداوند استمداد میطلبند و عرض می کنند:
خدایا! مرا در تربیت و ادب آموزی و نیکوکاری فرزندانم یاری و مدد فرما
حضرت در این کلام به پدران و مادران می آموزند که در تعلیم و تربیت فرزند باید از خداوندمتعال استعانت جست و با امید به امدادهای او به این امر اقدام کرد وگرنه تلا شهای پدر و مادر بدون کمک های الهی به جایی نمیرسد و آنها نمی توانند فرزند صالحی را پرورش که تحویل جامعه دهند. سبک های فرزندپروری هرکدام با ویژگی هایشان بیانگر رو شهایی است در آن، فرزندان قابلیت های خود را به دست می‌آورند.
از منظر اسلام، رشد سه مرحلۀ هفت ساله دارد که تا بیست و یک سالگی به نقطۀ اوج می رسد. روایت ارزشمندی از امام صادق (ع) در این باره آمده است:
فرزندت را هفت سال رها کن تا بازی کندو هفت سال دوم او را تربیت کن و هفت سال سوم نیز همراه و ملازم او باش. اگر هدایت شد، چه خوب وگرنه دیگر خیری در او نیست.
تهییه شده توسط : آرزو قالیباف _ مشاور